...ولی شیراز ما از اصفهان به
اخیرا یکی از استادان ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان در جایی گفته بود که حافظ اصفهانی الاصل است ! و رسانه ها و سایت های خبری هم که این روزها حرف و خبری برای درج و انتشار ندارند! این موضوع را با آب و تاب دنبال کرده اند و از دانشگاه شیراز هم خبر می رسد که پاسخ داده اند او شیراز ی است.
ظاهرا در این سالهای نزدیک به ما بحث مصادره مشاهیر و نام آوران علمی و هنری جاذبه خاص خودش را داشته است به گونه ای که همین امروز اماراتی ها ادعا کرده اند فردوسی شاهنامه را به تنهایی نسروده ( و لابد به گمان آنها ادیبی عرب زبان او را یاری رسانیده است؟!) و نیز عرب دانستن ابن سینا و ...
در داخل کشور هم چند سال پیش در همین دانشگاه اصفهان بحث شد که ابن سینا در اصفهان دفن است و نه در همدان و حتی محلی را هم به عنوان آرامگاه او معرفی می کردند!
برای ما کاشانی ها هم بحث کلیم همدانی و کلیم کاشانی را برخی ادیبان خراسانی که ناگفته و نا نوشته ادبیات کاشان را رقیب خود می دانسته اند باز کرده اند که ماجرایی دیگر است.
به هر روی از بحث حافظ دور نشویم و چند نکته کوتاه را اشاره می کنم:
۱- در سالهای دانشجویی ام ـ که یاد باد آن روزگاران یاد باد ـ میان استاد فقید محیط طباطبایی و برخی استادان دیگر در نشریه وزین نشر دانش همین مباحث مطرح بود که به جایی نرسید یا اگر رسید این بود که دو طرف اصفهانی یا شیرازی بودن حافظ را برای خود محفوظ و محترم دانستند.
۲- حافظ در دیوان خود اشاراتی به اصفهان دارد از جمله این که می گوید: زنده رود و باغ کاران یاد باد اما در مقابل آن به صراحت می گوید:
اگرچه زنده رود آب حیات است ولی شیراز ما از اصفهان به
۳- از نظر سبکی تشخص ستایش از شیراز و طبیعت افسون گر این شهر که کاری می کند که نسیم خاک مصلی و آب رکن آباد آن حافظ را به سیر و سفر اجازت نمی دهد در دیوان خواجه چنان است که اگر اجداد حافظ را هم از اصفهان بدانیم خود او دیگر مطلقا شیرازی است.
۴- در دیوان حافظ اشعاری اندک به لهجه شیرازی (و نه لهجه اصفهانی ) سراغ داریم که نشانه دیگری از این انتساب و تعلق خاطر حافظ به شیراز است.
۵- نکته آخر هم این که در این وانفسای حضور نفس گیر جومونگ و سوسانو و... در عرصه فرهنگ عمومی ایران امروز پسندیده تر آن است که به جای درنگ در چنین مسایلی که اثبات آن هم عجالتا درمانگر دردهای کنونی ما نیست کاری کنیم که مردم بیشتر و بهتر با حافظ و دیگر مشاهیر ایرانی زندگی کنند و از نسخه های شفابخش آنان برای رفع این همه درد نهان که مجال آه هم در آنها نیست بهره مند شویم.